Η παράδοση στο χρόνο...
Ελληνική Παράδοση
Ένα σύνθημα και μια προτροπή που ακούγεται τα τελευταία χρόνια είναι «επιστροφή στην παράδοση». Αυτό φανερώνει έναν προβληματισμό κάθε σκεπτόμενου ανθρώπου σχετικά με ποιο τρόπο η παράδοση θα συμβάλλει στην προκοπή μας ως άτομα και ως κοινωνία. Και βέβαια το σύνθημα αυτό παίρνει νόημα και περιεχόμενο, όχι με την αντιγραφική τήρηση των παραδοσιακών αξιών, αλλά με την αναγνώριση και εμπέδωση των καλών τους στοιχείων, που θα μπολιάζονται στο δικό μας πολιτισμό.
Η λέξη παράδοση είναι παράγωγο ουσιαστικό του ρήματος «παραδίδωμι» που σημαίνει δίνω στα χέρια κάποιου, εμπιστεύομαι κάτι σε κάποιον. Είναι δηλαδή η παράδοση μια διαδικασία, μια μεταβίβαση – συνήθως προφορική – με την οποία μεταφέρονται από τη μια γενιά στην άλλη ήθη, έθιμα, γνώσεις ή δοξασίες και έτσι διαιωνίζονται. Οι πολιτιστικές αξίες του παρελθόντος, που έδωσαν το ιδιαίτερο χρώμα, που διαμόρφωσαν τα διακριτικά στοιχεία του ελληνικού λαού αποτελούν την ελληνική παράδοση. Οι αξίες αυτές εξακολουθούν και σήμερα να αρδεύουν τον πολιτιστικό μας χώρο και να προσθέτουν στο παρόν στοιχεία από τις εθνικές μας ρίζες.
Η παράδοση δεν είναι μονοσήμαντη. Έχει πολλούς κλάδους: γλωσσική παράδοση, πνευματική ( ήθη, έθιμα, δημοτικό τραγούδι, παροιμίες, μυθοπλασία κ.τ.λ. ), οικιστική παράδοση ( χωριά και μεμονωμένα κτίσματα ), λαϊκή οικοτεχνία, ενδυματολογία, χοροί, γιορτές, πανηγύρια κ.τ.λ. Το πλάτος της καλύπτει τόσες πτυχές όσες και η ζωή, από τη χαρά ως το θάνατο. Έτσι διασώζει το ύφος με το οποίο ένας λαός ζει την καθημερινότητά του.
Όμως παράδοση δε σημαίνει οπισθοδρόμηση, ούτε αποσυνδέεται από την πρόοδο, αλλά εξελίσσεται, βιώνοντας τις τρεις διαστάσεις του χρόνου ( παρελθόν – παρόν – μέλλον ) και συνδέεται με την έννοια της συνέχειας των στοιχείων εκείνων που έχουν τη δυνατότητα να επιζήσουν. Γιατί η ζωή του ανθρώπου δεν είναι ποτέ στατική, δεν είναι στάσιμη. Με την παράδοση κρατούμε αυτό που έχουμε και προσθέτουμε αυτό που δημιουργούμε.
Η ελληνική παράδοση είναι τα λαϊκά δημιουργήματα που τα ονομάζουμε λαϊκό πολιτισμό, όπως τα ήθη και έθιμα, δημοτικά τραγούδια, παραμύθια, παραδόσεις, διάφορα κτίσματα, η γλώσσα, το ντύσιμο, οι θρησκευτικές παραδόσεις, αλλά κι ό,τι επιβίωσε από παλιότερες εποχές και συνθέτει το νεοελληνικό ήθος και ύφος ζωής, τον τρόπο που αντιμετωπίζει τη ζωή και τον κόσμο ο νεοέλληνας, όπως η περηφάνεια, η αγωνιστικότητα, η αγάπη για την ελευθερία κ.τ.λ.
Η παράδοση είναι η αλυσίδα που συνδέει τις γενιές μεταξύ τους. Με την παράδοση χάσμα δεν υπάρχει. Η γενιά μας συνδέεται με τις προηγούμενες αλλά και με εκείνες που θα ρθουν. Συνάμα αποτελεί και προϋπόθεση για την ύπαρξη του πολιτισμού. Γιατί ποτέ ο πολιτισμός μιας γενιάς δε δημιουργείται από το μηδέν. Ριζώνεται στο πολιτισμό των γενιών που πέρασαν. Ένας λαός που έχει ξεχάσει την παράδοση είναι σαν τον άνθρωπο που έχει χάσει το μνημονικό του, που έχει πάθει αμνησία. Ιδιαίτερα σήμερα, που ο βιομηχανικός πολιτισμός έχει μια οικουμενικότητα που καταργεί όλες τις διαδικασίες επιλογής, επιβάλλεται η ένταξη στον οικουμενικό πολιτισμό να συνδυάζεται με τη στερεότητα που εξασφαλίζει η παράδοση, ώστε οι κίνδυνοι της εξαφάνισης στο ευρύτερο σύνολο παραμερίζονται. Μας χρειάζεται , λοιπόν, η παραδοσιακή γνώση, για να κρατήσουμε την ιστορική μας φυσιογνωμία.
Βυζαντινή μουσική & Ελληνική Παράδοση... 2 κεφάλαια αλληλένδετα
Όμως τήρηση της παράδοσης σε όλες τις γραμμές της σημαίνει αποστέωση και οδηγεί στη συντήρηση εξωτερικών τύπων, ενώ πρέπει να παίρνουμε το ζωντανό πνεύμα από την παράδοση και όχι τους κενούς τύπους. Γι’ αυτό για κάθε έθνος δύναμη και συστατικό του στοιχείο είναι και η παράδοση και η δημιουργία. Όταν μεταξύ παράδοσης και δημιουργίας, συντηρητικότητας και προοδευτικότητας βρεθεί ισορροπία, τότε το έθνος ζει με σταθερότητα, γιατί τότε το παρελθόν επιδρά δημιουργικά στο παρόν. Και η ισορροπία επιτυγχάνεται, όχι με αντιγραφή των παλιών τρόπων, αλλά με δραστηριοποίηση των στοιχείων εκείνων που βοηθούν στην αντιμετώπιση των νέων μορφών της ζωής.
Ο νεοέλληνας έχει χρέος να αποκαταστήσει την επαφή του με τις πηγές της νεοελληνικής πνευματικότητας και τις ηθικές αξίες της νέας ελληνικής ζωής. Έτσι θα έχουμε τα δικά μας θεμέλια, τις δικές μας ρίζες, για να μη μιμούμαστε ανόητα, αλλά από την ξένη εμπειρία να μπορούμε να παίρνουμε αυτό που μας ταιριάζει και αυτό που μπορούμε να αφομοιώνουμε γόνιμα.
Το να καλλιεργήσουμε την εθνική μας προσωπικότητα δε σημαίνει όμως ότι θα αρνηθούμε ή θα περιφρονήσουμε τις προσωπικότητες άλλων εθνών. Όλα τα έθνη έχουν κάτι να προσφέρουν στον πολιτισμό. Αλλά και κανένα δεν μπορεί να υπάρξει κλεισμένο στον εαυτό του. Η αλληλεξάρτηση των λαών εντείνεται κι έτσι αυξάνεται η ανάγκη ειρηνικής συμβίωσης και συνεργασίας τους. Εξάλλου η εθνική μας παράδοση με τα δυο μεγάλα ρεύματά της, τον ανθρωπισμό και το χριστιανισμό, μας κατευθύνει στο ιδανικό της πανανθρώπινης αδελφοσύνης. Όμως με τον ίδιο σεβασμό και την ίδια διαλλακτικότητα πρέπει να αντιμετωπίζουμε και να δεχόμαστε τον πολιτισμό και των άλλων και να τους θεωρούμε εξίσου αξιόλογους, αφού όλοι μαζί δημιουργούν τον ελληνικό λαϊκό πολιτισμό.
Πόσο ευτυχισμένοι, πόσο περήφανοι, πόσο αισιόδοξοι και τιμημένοι, αισθανόμαστε όταν βλέπουμε νέα παιδιά να ασχολούνται με την Ελληνική μας Παραδοσιακή μουσική, πόση ανακούφιση νιώθουμε, παρατηρώντας τα νέα, μικρά παιδιά, να αγαπούν την παράδοση μας και να την μελετούν και να την προβάλλουν.
Ο Χρόνης Αηδονίδης, θεωρείται ο δάσκαλος της Θρακιώτικης παράδοσης, ως άξιος και ηθικός μουσικός, χρόνια τώρα, είναι στις καρδιές μας, με τον τίτλο 'Ο δάσκαλος της παράδοσης'. Μεγάλο έργο όμως και μεγάλη πορεία διάνυσε και ο μεγάλος Χρύσανθος, η Δόμνα Σαμίου και τόσοι άλλοι άξιοι μουσικοί, άξιοι και ηθικοί και πνευματικοί άνθρωποι της μουσικής, της τέχνης, της Ελλάδας μας.
Ανεκτίμητης αξίας κληρονομιά μας άφησε ο Μάνος Χατζιδάκις, ζούσαμε, ζούμε και θα ζουν και οι επόμενες γενιές με την μουσική του και θα μείνει για πάντα ζωντανός, όσα χρόνια και αν περάσουν, εκείνος θα ζει μέσα από τις δημιουργίες του, όπως και όλοι οι υπόλοιποι γνωστοί και άξιοι μουσικοί, καλλιτέχνες, συνθέτες, στιχουργοί, άνθρωποι της τέχνης, άνθρωποι.
Όμως, η παράδοση, η διάδοση της παράδοσης, δεν σταματά σε αυτούς τους ''μύθους'' της τέχνης, της παράδοσης, της ποιοτικής μουσικής. Νιώθουμε πολύ τυχεροί, που η παράδοση και η ποιοτική μουσική, συνεχίζει να υπάρχει, είναι ζωντανή και τα νέα παιδιά την αγαπούν και την διαδίδουν. Ίσως, πολλοί νέοι, να επηρεάζονται από τα ξενόφερτα ήδη μουσικής, όμως η παράδοση, μια διαχρονική αξία, είναι μια αξία που αναγνωρίζεται από τους νέους.
Μια νεαρή κοπέλα που ξεκίνησε ήδη το ταξίδι της επιβάτης στο τραίνο αυτό που λέγεται ελληνική παράδοση.
Η Κυριακή Δερέμπεη, ένα κοριτσάκι που γνωρίσαμε, που αντικρίσαμε για πρώτη φορά. σε συναυλία του δεξιοτέχνη του μπουζουκιού και καλλιτέχνη της παράδοσης, παγκοσμίου φήμης, Ορχάν Οσμάν. Ο καλλιτέχνης αυτός, την ανέβασε στην σκηνή, δίχως πρόβα, δίχως να είναι τίποτεπρογραμματισμένο, τραγούδησαν παρέα, ένα τραγούδι - στολίδι της Ελληνικής μας παράδοσης, το '' Στο πα και στο ξαναλέω''. Η Κυριακούλα, όντας 13 χρονών και συγκινημένη που ένας τόσο σπουδαίος μουσικός της έδωσε το βήμα να σταθεί στο πλευρό του, ήταν αγχωμένη, μα τόσο γλυκιά , που μας έκανε να τη λατρέψουμε, χάρη στην γλυκύτητά της και πάνω από όλα την σεμνότητα της. Αμέσως μετά την συναυλία αυτή, διαβάσαμε στο διαδίκτυο, δημοσιεύσεις του συγκεκριμένου καλλιτέχνη, να λένε πως την καλεί να συμμετέχει σε συναυλίες του στην Ελλάδα καιστο Ελληνικό CD που πρόκειται να ηχογραφήσει ο ίδιος.
Λαμπρό μέλλον , λαμπρή σα διαμάντι ακατέργαστο η φωνή της Κυριακούλας και η σεμνότητα κι η ταπεινοφροσύνη να την κάνουν να ξεχωρίζει . Πόσο συγκινητική στιγμή , ήταν εκείνη, όπου οΜανώλης Μητσιάς, την κάλεσε, τραγούδησαν μαζί, τους είδαμε και τους δυο επί σκηνής, τον μύθο της Ελληνικής μουσικής και τη μικρή Κυριακούλα στο πλευρό του να τραγουδά.
Τότε πια, ήταν ολοφάνερο, πως αυτό το κοριτσάκι , η μικρή Κυριακούλα, θα γίνει πολύ σπουδαία και σημαντική στον χώρο της καλής, ποιοτικής, παραδοσιακής μουσικής και θα διανύσει μια μουσική πορεία αξιοπρεπή, φωτεινή, πετυχημένη και ποιοτική , βασιζόμενη στο χάρισματης και στον καλό και ηθικό χαρακτήρα της.
Παρακολουθώντας τις συναυλίες, τις συμμετοχές της Κυριακής , σε συναυλίες, βλέπαμε κάθε φορά, την Κυριακούλα , ακόμη περισσότερο βελτιωμένη, εργατική, γλυκόλαλη, χαρισματική κι ευγενική, σεμνή και ταπεινή, σε συναυλίες παραδοσιακής μουσικής και βυζαντινής, με μουσικούς και καλλιτέχνες της παραδοσιακής και βυζαντινής μουσικής. Με μεγάλη χαρά παρευρεθήκαμε σε όλες αυτές τις εκδηλώσεις, ταξιδεύοντας στους δρόμους της παράδοσης και της ποιότητας.
Η Κυριακή, η Κυριακούλα , όπως την αποκαλούν, κάνει τα πρώτα της βήματα, προχωρά, προχωρά, βαδίζει στο δρόμο της παράδοσης, κάνει σταθερά βήματα, στο ξεκίνημα της μουσικής της πορείας, με εφόδια, την σεμνότητα, το ήθος, το χάρισμα, την γλυκιά φωνή, την ευγενική ψυχή και τους σπουδαίους μουσικούς, που την στηρίζουν και είναι δάσκαλοι της και οδηγοί της, έτσι ώστε να κάνει τα πρώτα της βήματα, σωστά και σταθερά και να καλλιεργήσει το χάρισμα που της δόθηκε.
Με μεγάλη έκπληξη, παρακολουθήσαμε την εκπομπή''Με γνώση και μεράκι'' του Θανάση Κληματσίδα, στον σταθμό 4Ε, της Ι.Μ. Θεσσαλονίκης. Η εκπομπή αυτή, έχει φιλοξενήσει σπουδαίους ανθρώπους της τέχνης, όπως την Γλυκερία , την Μελίνα Μποτέλη και τώρα τη μικρή Κυριακούλα. Μια εκπομπή - αφιέρωμα, στην μικρή και ταλαντούχα μουσικό της παραδοσιακής μουσικής, που είναι ακόμη στην αρχή, στο ξεκίνημα του μουσικού της ταξιδιού, επιβάτης στο τραίνο που λέγεται ''Παράδοση''. ''ΓΝΩΡΙΣΤΕ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΔΕΡΕΜΠΕΗ'' το θέμα της εκπομπής.
Πράγματι, γνωρίσαμε την Κυριακή, ένα σεμνό και ταπεινό κορίτσι.
Μόλις 15 χρονών, προσγειωμένο και πολύχαρισματικό. Ένα κορίτσι , που αν και παιδί, κατάφερε από 13 ετών, να σταθεί στο πλευρό μεγάλων καλλιτεχνών της παράδοσης κι όμως παραμένειπροσγειωμένη και σεμνή, κάτι σπάνιο, κάτιδυσεύρετο, στις μέρες μας, στους νέους και χαιρόμαστε που η μικρή Κυριακούλα αποτελεί εξαίρεση και κατέχει αυτά τα χαρίσματα.
''Μια από τις πιο δυνατές μουσικές αχτίδες φωτός , αποτελεί η Κυριακή, υπηρετώντας ευλαβικά το χώρο της παράδοσης'' , λέει ο δημοσιογράφοςΘανάσης Κληματσίδας, για την 15χρονη Κυριακούλα Δερέμπεη. Σε φιλανθρωπική συναυλία,σε μια μεγάλη συναυλία , στην Θεσσαλονίκη θα συμμετέχει η Κυριακή Δερέμπεη, την Δευτέρα 4 Μαρτίου 2013 , στο Συνεδριακό της Δ.Ε.Θ. ''Ιωάννης Βελλίδης'' , στο οποίο την έχουμε ξαναδεί να τραγουδά, ανάμεσα σε μουσικούς, καλλιτέχνες της παράδοσης και βυζαντινές χορωδίες, όπως Πέτρο Γαϊτάνο. Η Κυριακούλα , λοιπόν , θα δώσει το παρόν της , σε μεγάλη συναυλία με τίτλο ''Τα παιδιά ταξιδεύουν στην παράδοση...''
Η αφίσα της εκδήλωσης που θα πραγματοποιηθεί για το σύλλογο ''Λάμψη'' στο Βελλίδειο Θεσσαλονίκης. Ο σύλλογος «ΛΑΜΨΗ» ,γονέων παιδιών με νεοπλασματικές ασθένειες πραγματοποιεί μεγάλη συναυλία, την Δευτέρα 4 Μάρτιου και ώρα 18:30 στο Συνεδριακό Κέντρο της Δ.Ε.Θ. «Ιωάννης Βελλίδης», με τίτλο «Τα παιδιά ταξιδεύουν στην παράδοση». Ένα μουσικό οδοιπορικό, που θα ξεκινά από την θάλασσα του Εύξεινου Πόντου μέχρι την Καππαδοκία, τα παράλια της Σμύρνης μέχρι την Κωνσταντινούπολη την Θράκη την Μακεδονία, την Ήπειρο, την Θεσσαλία, την Στερεά Ελλάδα, την Πελοπόννησο, την Κρήτη και θα φτάνει ως και τις θάλασσες του Αιγαίου και του Ιονίου. Την εκδήλωση πλαισιώσουν αφιλοκερδώςκαλλιτέχνες από όλη την Ελλάδα, μεταξύ άλλων ο Χρόνης Αηδονίδης με το αρχείο μουσικολαογραφικής παράδοσης, ο Ross Daly, ο Παναγιώτης Λάλεζας, η Ντιλέκ Κότς (Dilek Koc) ,ο Νίκος Αβαγιανός, ο Ματθαίος και ο Κων/νος Τσαχουρίδης, ο Πέτρος και ο Γρηγόρης Παπαεμμανουήλ, ο Γώγος Ιωαννίδης, ο Γιάννης Τσιτιρίδης, η μικτή τετράφωνη χορωδία του Δήμου Βόλβης με χοράρχη τον Σταύρο Καραμάνη και η Κυριακή Δερέμπεη.
Συμμετέχουν οι μουσικοί:
Νίκος Αβραμίδης, Παντελής Αγκιστριώτης, Νίκος Αλβανόπουλος, Γιώργος Γιαρένης, Φίλιππος Ευφραιμίδης, Αναστασία Ζαχαριάδου, Κώστας Ζώης, Κέλλυ Θωμά, Ιμπραϊμ Ιμπραϊμογλου, Βασίλης Κασούρας, Δημήτρης Κατηκαρίδης, Μπάμπης Κεμανετζίδης, Γιώργος Μανωλάκης, Σταύρος Παζαρέντσης, Αλεξάνδρα Παπαστεργιοπούλου, Βαγγέλης Πασχαλίδης, Δημήτρης Τεπερεκίδης, Αστέριος Τράκας, Σπύρος Τζιάτζιος, Χάλκινα της Γουμένισσας
Συμμετέχουν οι χορωδίες & οι Χορευτικοί Σύλλογοι:
-Αρχείο Μουσικολαογραφικής Παράδοσης ‘’Χρόνης Αηδονίδης’’
-Μικτή Χορωδία Δήμου Βόλβης με χοράρχη τον Σταύρο Καραμάνη
-Πολιτιστικός Αθλητικός Σύλλογος ‘’Πήγασος ‘’
-Τμήμα Παραδοσιακών Χορών Ευόσμου, Δημ. Κορδελιού – Ευόσμου
-Ποντιακός Σύλλογος Αυγής Λαγκαδά
Είναι μια πρωτοβουλία της 2η Δημοτικής Κοινότητας του Δήμου Θεσσαλονίκης
υπό την αιγίδα του Δήμου Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με τον Σύλλογο «ΛΑΜΨΗ» Γενική είσοδος 5 €.
Τα Έσοδα της εκδήλωσης θα διατεθούν από τον σύλλογο για την ενίσχυση των
ογκολογικών κλινικών των νοσοκομείων ΑΧΕΠΑ και Ιπποκράτειου.
Την εκδήλωση θα παρουσιάσει ο γνωστός δημοσιογράφος ΚΩΣΤΑΣ ΧΑΡΔΑΒΕΛΛΑΣ
Μαρία Παπασταύρου,
Συγγραφέας